De psychologisch productieve thuiswerkplek: ervaar 3x werkgeluk
De thuiswerkplek lijkt blijvend: een volledige werkweek op kantoor zit er voor veel werknemers niet meer in. Dat is voor sommigen een vloek, voor anderen een zegen en voor veel mensen minimaal een hobbel of lichte worsteling. Extra uitdagend is het ervaren van werkgeluk, waar in de jaren voordat de coronapandemie uitbrak op kantoor juist steeds meer aandacht voor kwam. Een psychologisch productieve werkplek vraagt om een doordachte werkwijze, eventueel een paar aanpassingen en vooral aandacht voor wat motiveert en gelukkig maakt, schrijft consumentenpsycholoog Patrick Wessels.
Wat kunt u doen om thuiswerken efficiënt en succesvol te organiseren?Consumentenpsycholoog legt het uit én duidt waarom een aantal specifieke acties echt werkt. Tip: wist u dat u als werkgever bent is een gezonde en veilige werkplek te regelen, ook als een medewerker structureel thuiswerkt?
Uw thuiswerkplek inrichten: vijf praktische tips
In praktische zin zijn een vijftal psychologische tips belangrijk voor een productieve thuiswerkplek:
Ga werken in plaats van wonen
Houd de ruimte om te werken apart van de plekken om te wonen. De eettafel is geen bureau, en de bureaustoel is geen plek om een kop koffie te drinken met vrienden. Richt een aparte werkplek in, waar u ’s morgens ‘naartoe gaat’ en van weggaat zodra het werk er (voor dat moment) op zit.
Zorg dat die werkplek minstens zo fijn is als uw werkplek op kantoor. Weet ook dat de werkgever verplicht is een gezonde en veilige werkplek te regelen, ook als u structureel thuiswerkt. Vraag hem dus naar de mogelijkheden voor een goede bureaustoel of extra scherm bijvoorbeeld.
Start de dag met structuur
Plan tijd om te plannen. Begin de dag met een kwartier of een halfuur om die in te delen met afspraken, werkuren en andere specifieke werkzaamheden. Schrijf het op, dat creëert overzicht en maakt een stuk rustiger als u aan de slag gaat.
Voorkom afleiding tijdens het werk
Beperk meldingen van binnenkomende e-mails, WhatsApp-berichten en bijvoorbeeld Slack. Stel u open voor het noodzakelijke, maar leg uw smartphone weg als u best even zonder kunt. Pas op met kanalen en apparaten waarop u ook niet-werkzaken kunt opzoeken en bekijken.
Plan tijd om bij te praten
Plan dagelijks tijd in om bij te praten met collega’s, alsof u bij de koffieautomaat staat. Bespreek het afgelopen weekend, de dag of wat u in de pauze deed. Houd het luchtig, om buiten de werkmeetings om af en toe even stoom af te blazen.
(H)erken onzekerheid en deel gevoelens
Zelfs na twee jaar coronapandemie kan een virtuele lezing, indeling in een nieuw team of samenwerking in nieuwe software leiden tot gevoelens van onzekerheid. Erken en herken die gevoelens, en deel dat met collega’s of een leidinggevende.
Onderliggende psychologische behoeften
Die praktische tips kennen een drietal onderliggende psychologische behoeften. Iedere werkplek en werkomgeving zou die behoeften moeten stimuleren om bij te dragen aan meer werkgeluk.Op kantoor kwam daarvoor steeds meer aandacht. De thuiswerkplek vraagt om meer eigen initiatief. Een beter begrip van wat er psychologisch belangrijk is helpt om de bovenstaande praktische tips in de praktijk te brengen. Bovendien draagt het bij aan meer begrip van wat er nodig is om productief, gemotiveerd en gelukkig in het werk te blijven.
De drie belangrijke psychologische behoeften zijn:
- Autonomie: baas over eigen beslissingen
- Competentie: van goed naar beter
- Verbondenheid: samen staan jullie sterk
“Houd de ruimte om te werken apart van de plekken om te wonen. De eettafel is geen bureau, en de bureaustoel is geen plek om een kop koffie te drinken met vrienden.”
1. Autonomie: baas over eigen beslissingen
Autonomie staat voor de vrijheid om zelf beslissingen te nemen. Dat geldt voor de beslissing om even niet bereikbaar te zijn, om taken op te pakken in de volgorde die u wilt en om aan die taken te werken zoals u denkt dat dit het best is.Autonomie staat voor de belangrijke mate van keuzevrijheid, zoals u die ervaart. Het maakt in die zin niet eens uit of er feitelijk sprake is van vrijheid. Veel belangrijker is het gevoel van vrijheid, dus de ervaren autonomie. Zolang u het idee heeft zelf keuzes te kunnen maken en beslissingen te nemen draagt dat bij aan het ervaren werkgeluk.
Beperk afhankelijkheden van anderen en probeer concreet aan te geven welke werkwijze voor u het best werkt. Wijs op eventuele hobbels en uitdagingen, waardoor u het werk niet kunt doen op de manier zoals u graag wilt. Zijn er zaken die leiden tot afleidingen of moet u veel moeite doen om aan bepaalde eisen te voldoen? Voorkom dat dit leidt tot een werkwijze en aanpak waar u niet achterstaat. Dat zit het gevoel van autonomie in de weg, dus leidt op termijn tot afbreuk aan het ervaren werkgeluk. Neem in plaats daarvan de touwtjes in handen.
Let op: autonomie is iets anders dan arrogantie of dominantie. Het is belangrijk om uw grenzen aan te geven. Dat betekent tegelijkertijd niet dat u daarmee anderen uw werkwijze moet opleggen. Het is een kwestie van samenwerken, waarbij u zelf redelijkerwijs zoveel mogelijk vrijheid neemt.
2. Competentie: van goed naar beter
Competentie beschrijft vaardigheden en de groei die u daarin doormaakt. Naarmate u ergens goed in bent of beter in wordt, bepaalt voor een groot deel hoeveel plezier u daaruit haalt. Verdiep u in specifieke software, omarm een nieuwe werkwijze of start een cursus die u helpt het werk beter te doen.
Iedere keer dat u vooruitgang boekt komt er een beetje dopamine vrij. Het is de belangrijkste motivator om gedrag te herhalen. Met name ervaren competentie is een belangrijke drijfveer voor dit type werkgeluk. Zoek uitdagingen op, maak de stapjes voldoende klein en zorg ervoor dat u iedere keer een beetje vooruitkomt.
Let op: voorkom te grote uitdagingen, door in het volledige diepe te springen. Persoonlijke groei gaat heel geleidelijk, en komt met regelmatige tegenslagen. Maak het niet te groot, om te voorkomen dat de motivatie te ver wegzakt en dat u juist incompetentie ervaart.
3. Verbondenheid: samen staan jullie sterk
Verbondenheid is een motivator voor ervaren werkgeluk door het samen met anderen te doen. Zoek de samenwerking met gelijkgestemden en ervaar hoe jullie elkaar kunnen motiveren. Kies de samenwerking met collega’s die tegelijkertijd zijn ingestapt, die werken aan vergelijkbare uitdagingen of die in hun vrije tijd hobby’s hebben zoals uzelf.
Als onderdeel van een team ervaart u de bevestiging dat u goede keuzes maakt en met de juiste dingen bezig bent. Bovendien stimuleert het menselijk contact met anderen die belangrijk voor u zijn dankzij de endorfine die vrijkomt. Het hormoon geeft een plezierig gevoel, omdat we sociale wezens zijn die graag samenwerken.
Let op: verbondenheid draagt sterk bij aan ervaren werkgeluk. Durf desalniettemin regelmatig met andersdenkenden te spreken, om scherp te blijven. Voorkom een in-group out-group-bias door anderen van buiten het team te benaderen en hen daadwerkelijk de kans te bieden om (kritisch) het gesprek aan te gaan.