Welke vormen van nepnieuws zijn er?
Als ouder wil je je kind beschermen tegen de valkuilen van het internet. Fake news hoort daar zeker bij, maar wat het precies en hoe herken je het? Het gaat niet alleen om onjuiste informatie, maar om alles wat misleidend is en je kind kan beïnvloeden. Denk aan gemanipuleerde foto’s en onjuiste roddels die rondgestuurd worden via social media.
De meest voorkomende vormen van nepnieuws
Nepnieuws kan je kind op veel manieren bereiken en het is vaak moeilijk van echt te onderscheiden. Daarom zetten we de vormen die je het meest tegenkomt hier voor je op een rij.
Clickbait
Sensatiegerichte koppen die bedoeld zijn om je kind te laten klikken. Dit maakt het makkelijker om nepnieuws voor waar aan te nemen
Scam-berichten
Nepberichten die beloven dat je iets wint of die om persoonlijke gegevens vragen. Kinderen trappen hier makkelijk in, vooral als het er betrouwbaar uitziet.
Deepfake-video's
Nepvideo’s die zo echt lijken, dat echt en nep moeilijk te onderscheiden zijn. Dit maakt het lastiger om te vertrouwen op wat je ziet en hoort.
Sensationele challenges
Dit zijn spannende uitdagingen die vaak onschuldig worden gebracht, maar veel gevaarlijker zijn dan ze lijken. Bijvoorbeeld de Peper Challenge: extreem hete pepers eten, of de Choking Game, waarbij kinderen zichzelf bewusteloos maken.
Framing
Soms wordt informatie op een bepaalde manier gepresenteerd om je te overtuigen van een bepaald standpunt. Dit kan voor je kind moeilijk te herkennen zijn, vooral als het verhaal op een slinkse manier wordt gebracht.
Slechte journalistiek
Soms komt nepnieuws voort uit slecht onderzoek. Voor kinderen die nog leren om informatie te beoordelen, kan dit ervoor zorgen dat ze verkeerde conclusies trekken of belangrijke details missen.
Propaganda
Informatie die bedoeld is om de mening van anderen te beïnvloeden, vaak door halve waarheden of leugens. Help je kind begrijpen dat niet alle informatie neutraal is. Praat samen over hoe media soms bewust verhalen sturen om een standpunt te promoten.
Haatspraak
Haatzaaiende uitspraken zijn vaak erg kwetsend, of ze nu persoonlijk zijn of gericht tegen een bepaalde groep mensen. Je kind kan een verkeerd of negatief beeld geven van anderen, vooral als hij of zij niet begrijpt waarom die uitspraken verkeerd zijn.
Hoe beïnvloedt dit je kind?
Op de tijdlijn van je kind verschijnen vooral berichten over onderwerpen die ze vaak liken, delen of waar ze gewoon langer naar kijken. Zo ontstaat er een filter bubble, waarin voornamelijk dezelfde soort informatie wordt getoond. Dit maakt het moeilijker om nepnieuws van betrouwbare informatie te onderscheiden. Het is daarom belangrijk om je kind kritisch te leren kijken naar wat er online wordt gepost.
Hoe kom je uit zo'n filter bubble?
Door het volgen van verschillende accounts met uiteenlopende standpunten, krijgt je kind een breder perspectief. Je kan apps ook af en toe in incognito modus gebruiken, zodat de voorkeuren van je kind minder invloed hebben op de getoonde inhoud. En leg op een leuke manier uit hoe algoritmes werken, dat alles wat ze zien eigenlijk gestuurd wordt. Zodat ze zelf beter kunnen kiezen wat ze willen geloven.
Tips & tricks om nepnieuws te herkennen
Lees het hele bericht
LET OP! BREAKING NEWS! De titel van een bericht wordt vaak gebruikt om de aandacht te trekken. Laat je niet verleiden en lees altijd het hele bericht, voordat je iets gelooft of deelt.
Check de bron
Dit is altijd een goede check: wie of wat is de bron? Zeker op social media, want hier
kan iedereen zelf nieuws maken en delen.
Wat is de toon?
Nepnieuws speelt vaak sterk in op emoties. Want als je boos of bang wordt van een bericht is kans groter dat je het gelooft én gaat delen. Check heftige en ongeloofwaardige inhoud daarom altijd goed.
Kloppen de foto's of video's?
Bij nepnieuws zie je vaak beelden die het nieuws versterken, maar hebben vaak niets met het nieuws te maken. Of beelden en geluid worden bewerkt, waardoor de werkelijkheid wordt verdraaid.
Check advertenties bij influencers
Kijk eens mee met je kind naar de personen die ze online volgen. En probeer samen sluikreclame te herkennen. Is het echt? Of wordt er een product gepromoot?
Meer lezen? Check ook deze blog over nepnieuws.
Wat kinderen raakt, delen ze sneller. Social media speelt hier slim op in.
Scroll samen eens door de tijdlijn van je kind
Wat komt er allemaal langs en wat vind je kind hiervan? Zijn alle berichten betrouwbaar en waarom wel of niet? Kijk ook of je berichten kan vinden die duidelijk bedoeld zijn om emoties op te wekken, zoals angst of boosheid. Door samen te praten over wat jullie zien, help je je kind om scherper te kijken en minder snel in nepnieuws te trappen.
Deel dit artikel