Hoe houdt u leuk werk leuk? (spoiler: met tech die werkt)
Wie overal en op ieder moment kan werken, ervaart volledige vrijheid. En dankzij slimme tools blijft er meer tijd over voor het leuke werk. Technologie maakt het werk voor bijna de helft van werkend Nederland beter, zo blijkt uit cijfers van het CBS. Consumentenpsycholoog Patrick Wessels had niet anders verwacht: ‘goede technologie werkt als een psychologische toverstaf’.
Wat maakt werken leuk? Eén succesfactor is in elk geval technologie die goed functioneert (denk aan de Vodafone-campagne ‘Werkt Gewoon’): daar wordt elke manager en medewerker blij van! Leer alles over hoe u dat kunt organiseren.
Meteen maar de hamvraag gesteld aan Wessels: wat maakt technologie waardevol? “Zolang het werk afwisselend en uitdagend blijft, houden mensen daar plezier in. Daar kan technologie heel goed bij helpen. Door de repeterende taken over te nemen, blijft er meer tijd over voor wat echt aandacht vraagt.” Het is volgens hem een van de manieren waarop de digitalisering bijdraagt aan leuker werk voor veel mensen.
Lees ook: 'Vier manieren waarop AI ondernemen gaat veranderen'
Voorwaarden voor leuk werk
Gevraagd naar belangrijke voorwaarden voor leuk werk legt Wessels uit over de werking van het brein. “We weten al heel lang dat beloningen motiveren om hetzelfde gedrag te blijven vertonen, ook op de werkvloer. Echt motiverend werkt een variabele beloning, die volgt uit afwisselend werk. Door iedere keer iets anders op te pakken of een stap voorwaarts te zetten, went het brein nooit volledig aan de situatie. Daardoor blijft het nieuw, uitdagend en leuk.”
Daar kan technologie bij helpen, door repeterende taken over te nemen. “Dat begon met fysieke machines, tijdens de industrialisatie. Inmiddels gebruiken we software, slimme software en nu zelfs AI-tools. Technologie neemt veel van het herhalende werk uit handen, waardoor er meer ruimte is om de afwisseling en uitdaging op te zoeken.”
Vijf manieren om werk leuk te houden
- Afwisseling in het werk - Heel belangrijk is afwisseling in het werk. Wie herhalende taken uitvoert raakt snel verveeld, omdat het brein werkt aan de (sensorische) prikkels. Zonder vernieuwing of verrassingen maakt het brein nauwelijks nog bijvoorbeeld dopamine aan. “Daardoor wordt het bij iedere herhaling minder leuk om hetzelfde werk te blijven doen. Herhalende taken kun je het best overlaten aan technologie.”
- Autonomie in werkzaamheden - Bied zoveel mogelijk vrijheid om het werk naar eigen inzicht uit te voeren, bijvoorbeeld door plaats- en tijdonafhankelijk te werken. “Wie altijd en overal kan werken, deelt de dag zelf in. Dat geeft enorme vrijheid, en beantwoordt dus aan de menselijke behoefte tot autonomie. Weinig mensen laten zich graag vertellen hoe ze iets precies moeten doen.”
- (Intellectuele) uitdaging - “Het werkt het leukst als het steeds uitdagend blijft, dus als het met de huidige kennis en ervaring net niet lukt om iets voor elkaar te krijgen.” Technologie maakt het makkelijker om nieuwe inzichten op te doen, om (wereldwijd) te overleggen en om andere perspectieven te betrekken bij een probleem of uitdaging. “Als het vervolgens toch lukt, is het gevoel van trots extra groot.”
- Zichtbare vooruitgang - Om de motivatie hoog te houden is het belangrijk om vooruitgang zichtbaar en merkbaar te maken. “Hoe beter werknemers terug kunnen kijken op wat ze hebben bereikt of veranderd, des te groter hun motivatie om door te blijven gaan. En hebben ze al veel bereikt? Maak dan inzichtelijk welke paar stappen er nog over zijn om de vooruitgang compleet te maken.” Wissel net voorbij de helft van het bereiken van een doelstelling van terugkijken op eerdere prestaties naar vooruitkijken naar wat er nog moet gebeuren. “Gamification is hiervan het beste voorbeeld, om met spelelementen te motiveren om door te blijven gaan.”
- Verbondenheid met collega’s - Tenslotte blijkt het belangrijk om de verbondenheid tussen collega’s te versterken. “Gebruik technologie om geografische afstanden te overbruggen, zodat er meer tijd overblijft om collega’s dichterbij in persoon te blijven ontmoeten. Dan combineer je het beste van twee werelden, voor een maximaal gevoel van verbondenheid met elkaar.” Onderlinge verbondenheid vormt samen met een gevoel van autonomie en competentie de belangrijkste motivaties om gelukkig te zijn, bijvoorbeeld in de werkomgeving.
Ook interessant: 'De tech trends die elke ondernemer moet kennen'
Bijna 50% vindt werk makkelijker dankzij technologie
De grote rol van technologie op de werkvloer en het werkgeluk van werknemers blijkt uit onderzoek door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Maar liefst 47,5 procent van alle werknemers die nieuwe technologie gebruiken geven aan dat het hun werk makkelijker maakt.
Vooral jonge werknemers geven aan dat technologische veranderingen hun werk gemakkelijker en lichter maken. Dankzij technologie kunnen ze meer informatie verwerken en krijgen zij meer gedaan, in minder tijd. “Technologie maakt veel randzaken makkelijker,” legt Wessels uit. “Directe toegang tot meer informatie, andere perspectieven en makkelijker contact met collega’s en anderen binnen het werkveld neemt veel van de rompslomp weg. Een Teams-meeting scheelt reistijd, dankzij webinars kijk je internationaal mee met de laatste ontwikkelingen en dankzij AI-tools verzamelen we makkelijker dan ooit de belangrijkste informatie over onderwerpen.”
Een belangrijke kanttekening is dat onder 55-plussers ‘slechts’ 35 procent aangeeft dat technologie het werk voor hen makkelijker maakt. Zij lijken niet zo makkelijk mee te kunnen met de technologische vernieuwingen. Dat vraagt om toepassingen die gebruiksvriendelijker zijn, werken zonder omkijken en nog beter zijn afgestemd op de taken waar zij mee bezig zijn.
Lees ook: 'Ontdek de kansen van digitalisering in ons Experience Center'
Technologie als psychologische toverstaf
‘Meer technologie’ of ‘digitalisering’ zou op zichzelf nooit een doelstelling van organisaties moeten zijn. Toch ziet Wessels heel concrete kansen. “Ga uit van het werkgeluk van werknemers, en tover hun frustraties zoveel mogelijk weg.” Hij noemt drie voorbeelden:
Tover herhalende taken uit de werkdag - Ga met werknemers om tafel en bespreek hun werkroutine. Wat zijn daarin de herhalende taken, en hoe kun je die met technologie automatiseren of makkelijker maken? Zonder die herhaling blijft er meer tijd over om afwisselende en uitdagende taken op te pakken.
Tover toegang tot nieuwe inzichten en perspectieven - Betrek meerdere werknemers of organiseer sessies binnen de branche of sector. Achterhaal waar anderen nieuwe inzichten en perspectieven vandaan halen. Gebruik technologie om die inzichten ook voor de eigen werknemers inzichtelijk te maken, of ontdek een methode om daar de komende tijd mee aan de slag te gaan.
Tover onderlinge verbondenheid - Stel nieuwe samenwerkingsverbanden voor, zowel met technologie en op afstand als op andere momenten bij elkaar in de buurt en dus fysiek. Balanceer de beide vormen van verbondenheid, zodat technologie dubbel bijdraagt aan het werkgeluk dat werknemers ervaren.
Ook de smartphone houdt leuk werk leuk én productief. Lees daarom 'Mobiele apps: 6 manieren om alles uit uw nieuwe iPhone 15 te halen'